Duurzaam perspectief

Niet over maar met jongeren praten, je hoort het gelukkig steeds vaker. In het project Duurzaam perspectief jongeren trekken ze echt samen op. Hoe ziet hun toekomstperspectief eruit na de corona-periode vol lockdowns? Tijdens de dialoogsessies gaven 30 jongeren antwoord op vragen zoals: Hoe definiëren jongeren ‘welzijn’ eigenlijk? Geeft de term hen überhaupt een fijn gevoel? Wat is voor jongeren belangrijk als het gaat om welzijn? Speelt school een grote rol of toch meer de sportclub? Wat is de rol van ouders, familie en vrienden?’. Als je benieuwd bent naar de verkregen inzichten, kom dan vooral naar de sessie op de Dag van de Wijkteams (op 9 juni van 14:30-15:45 uur) https://www.dagvandewijkteams.nl/programma/

Ont-moeten om inclusief te communiceren

Kaveh Bouteh is organisatieadviseur, trainer en docent bij Pharos. Hij is gespecialiseerd in culturele diversiteit, inclusie en interculturele communicatie. In zijn lezing tijdens de Dag van de Wijkteams gaat Kaveh Bouteh in op de vraag hoe professionals cultuursensitieve en inclusieve communicatie kunnen laten slagen. Ont-moeten is durven loslaten wat je aangeleerd kreeg.

Waarom is het belangrijk dat wijkteamprofessionals getraind worden in inclusieve communicatie? ‘In deze multiculturele samenleving vind je de meeste diversiteit in wijken in grote steden met veel laagtaalvaardige inwoners met een migratieachtergrond. Veel van hen spreken Nederlands op B1-niveau, terwijl de meeste zorgverleners op C1-niveau communiceren. Miscommunicatie komt op veel niveaus voor, dat is een risico. Pas als mensen in staat zijn om adviezen te begrijpen, kunnen ze die toepassen om gezonder te leven. Werken aan een gelijke toegang tot zorg en dus ook aan bewustwording over ‘gezondheidsvaardigheden’ bij zorgprofessionals, daar draait mijn werk om.’

Kan je een concreet voorbeeld geven van culturele verschillen in communicatie?
‘In de Nederlandse cultuur worden direct en to-the-point communiceren erg gewaardeerd. Dit staat haaks op hoe veel mensen met een migratieachtergrond opgevoed worden. Voor hen is oogcontact een teken van disrespect. Een boodschap als ‘Kijk me aan als ik tegen je praat!’ botst met wat kinderen thuis aangeleerd krijgen. Voor je het weet ontstaat er ruis.’

Er zit dus een groot verschil in hoe directheid gewaardeerd wordt?
‘Zeker. Voor iemand die zwaar depressief is, zullen indirecte gesprekken het gevoel van veiligheid vergroten. Vraag niet aan een moslim of hij/zij last heeft van suïcidale gedachten, dat is een groot taboe. Het kan helpen om over een derde persoon te praten. Vertel over iemand die je kent die zoveel piekert en slecht slaapt, dat werken niet goed meer lukt. De schulden lopen op. ‘Ken jij ook zo iemand?’ Zo kan je het gesprek met veel geduld naar de eigen zware gevoelens leiden.’

Wat betekent ‘ont-moeten’ voor jou?
‘De ont-moeting is essentieel bij persoonsgerichte en integrale zorg. De professional die deze vaardigheid wil leren, is nieuwgierig en staat open voor wederkerigheid. Ont-moeten betekent loskomen van de opgelegde wijze van communiceren en protocollair handelen. Ont-moeten is ‘samen met’ en niet ‘voor’. In een ont-moeting neem je een luisterende en lerende houding aan. Je luistert met je oren, ogen en hart. Wie empathisch luistert, hoort en verstaat ook meer. In andere culturen worden mensen meer getraind in subtiele vormen van non-verbale communicatie, zoals mimiek en houding.’

Dat klinkt best spannend!
‘Ja, dat is het zeker voor zorgverleners die opgroeien in een cultuur waar communiceren als verbaal en vanzelfsprekend wordt gezien. Maar is het is zo leerrijk! Als je wil aansluiten bij de vragen en behoeften die leven en een mismatch tussen vraag en aanbod wil voorkomen, dan moet je durven loslaten wat je aangeleerd kreeg. En houd zeker vooral oog voor overeenkomsten, die zijn groter dan de verschillen. Vanuit overeenkomsten kan je verder verbinden.’

Tot slot: waar komt inclusief communiceren voor een wijkteamprofessional op neer?
‘Je maakt je cliënt mede-eigenaar van de vraag. Je kan dus niet zomaar verliefd worden op je eigen waarheid. ‘Niet verliefd worden’: in deze context klinkt deze uitdrukking behoorlijk on-Nederlands. Een bloemrijke, metaforische taal is dan weer heel gewoon in andere culturen.’

Aanmelden?
Kom je ook naar de lezing van Kaveh tijdens de Dag van de Wijkteams? Schrijf je gratis in voor de mindboost van 13:00-14:15 uur.

Verschil maken met de menselijke maat

De menselijke maat in de jeugdzorg, hoe pak jij dat aan? Het Ondersteuningsteam Zorg voor de Jeugd (OZJ) organiseert hierover het evenement ‘Verschil maken met de menselijke maat’, vanuit de constatering dat de menselijke maat helpt met beweging brengen als het complex is.

“Hoe kan jij de menselijke maat in je werk brengen? En hoe pak je meer ruimte om creatieve oplossingen te bedenken als dat nodig is voor een kind? We nodigen je uit dit samen te onderzoeken op donderdag 19 mei.

Dit doen we samen met bevlogen sprekers, wetenschappers en wethouders. En omdat we denken dat het prikkelen van al je zintuigen daarbij helpt, zullen we ook op een creatieve en theatrale manier aandacht besteden aan dit thema. Hoe? Dat is nog een verrassing…”

Voor wie?
Beleidsambtenaren, wethouders, bestuurders en professionals die zich willen inzetten en verdiepen om de menselijke maat in de jeugdzorg te brengen.

Waar en wanneer?
Op donderdagmiddag 19 mei tussen 12:30 en 17:30 uur in het Singer Laren (museum, theater, sculpture garden).

Ben je erbij?
Aanmelden kan via https://www.verschilmakenmetdemenselijkemaat.nl/aanmelden/.

Vertrouwen, verantwoordelijkheid en verbinding

“Het lokale wijkteam staat of valt met de mensen. Krijgen ze de ruimte om er te zijn voor de gezinnen en kinderen, kunnen ze voorbij organisatiebelangen en administratieve rompslomp kijken naar wat gezinnen en kinderen het meest nodig hebben?”. Judith van der Zwaan deed onderzoek naar de toegevoegde waarde en effectiviteit van wijkteams.  Dat leverde interessante inzichten op. Benieuwd? Lees hier het interview of meld je aan voor de online sessie tijdens de Dag van de Wijkteams op 9 juni.

Inclusief handelen

Hoe stimuleer je inclusief handelen in een wijkteam? Tijdens de Dag van de Wijkteams gaan we vanuit praktijkvraagstukken hierover met bestuurders in gesprek. Het gewone leven versterken zodat iedereen mee kan doen en een plek heeft. Het klinkt zo logisch. Toch zijn er vaak hindernissen en vraagstukken rond inclusief handelen. Hoe komt het dat gezinnen gespecialiseerde hulp krijgen zonder dat gekeken wordt naar mogelijkheden dichtbij hen? Wat werkt wel? Wat kun hier je als bestuurder in doen? Meld je aan voor de online sessie op 9 juni van 10:45 tot 12:00. Deelname is gratis.

Reactie AW op de hervormingsagenda

Negentien organisaties van jeugdhulpaanbieders, cliëntenorganisaties en jeugdprofessionals hebben een eigen hervormingsagenda jeugd opgesteld en op 11 april aan VWS en de VNG gestuurd. De Agenda nodigt uit tot actie, óók nu VWS en VNG onderling wat te verhapstukken hebben. De Associatie Wijkteams is (blij) verrast door dit initiatief dankt de opstellers daarvoor. We hopen dan ook dat VWS en de VNG dit niet als ‘passeren’ maar als ‘uitreiken’ willen opvatten. Juist als het ingewikkeld wordt, houden we de handen vast. We lezen veel wat ons bindt. Meer dan ooit is de transformatie van het jeugddomein een proces van samen op weg en dat is verheugend te noemen.  In bijgaand schrijven reflecteren wij op de inhoud van de ‘Agenda’, in de vorm van bemoediging, vragen en enige kritische observaties, met als bedoeling het debat een (flinke) stap voorwaarts te brengen.

De gehele reactie is te lezen via deze link.

Zie ook:
Jeugdzorg Nederland › Cliënten, professionals en aanbieders werken verder aan betere jeugdhulp

Doe online mee met de Dag van de Wijkteams!

Op 9 juni 2022 is de tweede editie van de Dag van de Wijkteams. Op deze dag zet Associatie Wijkteams alle wijkteamprofessionals van Nederland in het zonnetje door verschillende online activiteiten aan te bieden. Zo kan je gluren bij andere wijkteams of krijg inspiratie door een echte mindboost. De beweging richting een inclusieve samenleving staat centraal.

Ervaringen en kennis delen
Wat is nou leuker dan gluren bij collega’s? Wijkteamprofessionals uit heel het land vertellen over hun ontwikkelprojecten, werkwijzen en ervaringen. Tijdens verschillende online sessies kan je in gesprek, ervaringen delen en leren van elkaar. Verder hebben we een aantal inspirerende sprekers uitgenodigd zoals Kaveh Bouteh, Bert Wienen en Albert Jan Kruiter. 

Programma
Het programma is heel divers. Zo zijn er lezingen over onderwerpen als: 

• Ont-moeten om inclusief te communiceren 
• Werkgeluk
• Stress sensitief samenwerken bij schulden
• Werken vanuit het gewone leven
• Collectieve inzet op mentale gezondheid van jongeren
• Leren van ervaringen, werken aan kwaliteit
• Jeugdhulp bij de huisarts
• Samenwerken met speciaal- en praktijkonderwijs

Ook presenteren we de resultaten van het onderzoek naar de effectiviteit van wijkteams.  

Het programma is te vinden op dagvandewijkteams.nl. Via deze website kan je zelf een programma samenstellen. Het is dus ook mogelijk om een deel van de activiteiten bij te wonen. 

Delen mag!
We maken de Dag van de Wijkteams graag breed bekend. Dus nodig vooral collega’s en samenwerkingspartners uit om gratis deel te nemen. 

Meer weten?
Meer informatie en aanmelden kan op dagvandewijkteams.nl. Voor het laatste nieuws volg je ons op LinkedIn en Twitter.

Onderzoek naar succes van wijkteams

De ambities waren hooggespannen, toen in 2015 in veel gemeenten de wijkteams startten. Meer preventie, betere hulp en minder doorverwijzingen naar dure zorg. Maar hoe succesvol zijn de wijkteams eigenlijk? Uit onderzoek van de landelijke Associatie Wijkteams blijkt dat wijkteams zichtbaar bijdragen aan deze doelstellingen. Ongeacht hun vorm, inrichting of opdracht. 

• De helft van de wijkteams zet in op preventie
• 75% vindt de ondersteuning vanuit de wijkteams helpend
• Wijkteams kunnen steeds meer hulp zelf bieden

Laagdrempelig aanwezigheid zorgt voor hoger bereik 
Wijkteams zijn laagdrempelig aanwezig in wijken en dorpen en zijn daardoor in staat om vragen vroegtijdig te signaleren. Dit is o.a. zichtbaar in het toegenomen bereik onder gezinnen en huishoudens met een niet- westerse migratieachtergrond. Door de aanwezigheid van wijkteamprofessionals in de wijk, bij huisartsen en op school is de samenwerking met partners verbeterd. Zijn er kortere lijntjes ontstaan en wordt eerder/sneller hulp ingezet dan voorheen. Daarbij zetten veel wijkteams in op preventie. De helft van de onderzochte wijkteams geeft aan preventieve activiteiten in te zetten.

Zelfredzaamheid groter
Wijkteams versterken en benutten eigen kracht van inwoners, van netwerk én van de buurt. 67% van de inwoners is van mening dat zijn/haar zelfredzaamheid is toegenomen dankzij de inzet van het wijkteam. 

Brede aanpak zorgt voor passende hulp
Dankzij de brede samenstelling van de teams worden hulpvragen breed benaderd en opgepakt. Dit wordt zo door inwoners, professionals en partners ervaren. Meer dan 80% van de inwoners, gezinnen en huishoudens vindt de hulp en/of ondersteuning die zij ontvangen passend. En 75% vindt de ondersteuning helpend. Zelf hulp bieden door een wijkteam is aantoonbaar effectief. Zo is bijvoorbeeld het aantal crisissituaties bij wijkteams die zelf hulp bieden lager. 

Kostenbesparing nog niet overal 
Afname specialistische hulp en ondersteuning wordt voorzichtig zichtbaar. Wijkteams geven zelf aan steeds meer vragen zelf af te vangen; in de onderzochte literatuur worden percentages van 80% genoemd. Kostenbesparingen worden (nog) niet bij alle wijkteams gerealiseerd. 

Effectiviteit van wijkteams
De effectiviteit van wijkteams wordt zichtbaar op het niveau van het hele sociale domein. De effecten worden beïnvloed door het geheel aan zorg en welzijn binnen de gemeenten waarin wijkteams actief zijn en uiteraard maatschappelijke ontwikkelingen. Wijkteams en partners moeten samenwerken om de gewenste effecten te realiseren. Dit betekent dat de algemene effectiviteit van wijkteams niet aan te tonen is en dat effectiviteit veelal alleen binnen een bredere context zichtbaar kan worden gemaakt. Dit geldt overigens ook voor andere spelers in het sociaal domein. Wel is de effectiviteit van wijkteams op sommige onderdelen zichtbaar, zoals het voorkomen van schulden en uithuisplaatsingen.

Houding van de professioneel essentieel
Om de toegevoegde waarde te realiseren is een professionele switch nodig (geweest) bij de professionals in het wijkteam. Een verandering in houding en gedrag. De professionals dragen immers de transformatie: zij hebben de contacten met inwoners, gezinnen en huishoudens en met partners in de wijk. Werkzame elementen zijn hierbij oa: een open houding, objectieve blik, betrokkenheid, inlevingsvermogen, vertrouwen en heldere communicatie. 

Doorontwikkeling wijkteams
Als Associatie grijpen we dit resultaat aan als markeerpunt. Met recht kunnen we zeggen dat wijkteams hun plek in het sociale domein hebben bewezen. Tegelijk zien we ruimte en noodzaak tot verdere stappen voorwaarts. We zetten in op drie ontwikkelpunten, namelijk:

1. Vrijblijvendheid voorbij. Het anders werken (in gedrag en houding) vormt een groot deel van succesvol transformeren. Dat hebben we op vele plaatsen uitgeprobeerd, ervaren en beproefd. De volgende stap is het passend laten ‘stollen’ van deze ervaring en kennis in een kwaliteitsstatuut voor wijkteams. 
2. Maatschappelijke opgaven. Een slag maken van transformatiedoelen naar het realiseren van maatschappelijke opgaven, samen met de partners in het sociaal domein. Denk aan: minder gezinnen en inwoners die in armoede leven, grotere veiligheid, welbevinden van inwoners en gelijke kansen voor inwoners. De volgende stap is samen met andere organisaties en gemeenten en beter omschrijven welke maatschappelijke opgaven we willen realiseren.
3. Recht doen aan complexiteit. Het onderzoek laat zien dat de effecten op het niveau van het netwerk (hele sociale domein en breder) worden bereikt. Dat vraagt om een passend paradigma in de opdrachtverlening, sturing, monitoring & verantwoording en kostenbeheersing. Niet meer (alleen) op het niveau van de individuele organisatie en vanuit een helderder onderscheid tussen deze vier.

Over het onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd door Zwaanadvies met ondersteuning van het NJI. De onderzoekers hebben van 33 wijkteams diverse rapportages onderzocht. Daarnaast zijn landelijke onderzoeken en cijfers van onder andere het CBS geraadpleegd. Het gehele onderzoeksrapport is te downloaden via deze link. 

OPROEP AAN GGZ EN SOCIAAL DOMEIN

Eén op de vier mensen heeft een psychiatrische diagnose (gehad) en tegelijkertijd ontberen de meest ontredderde en ontregelde personen passende hulp. Daarom doen wij deze oproep aan de ggz en het sociaal domein om de handen ineen te slaan. Om samen bij te dragen aan een inclusieve samenleving waar mensen met een grotere kwetsbaarheid voor psychische ontregeling onderdeel vanuit maken. Aan duurzame, integrale ondersteuning en behandeling voor mensen die dat nodig hebben, vormgegeven in nauw samenspel met hen, hun netwerk, in hun eigen leefwereld. Met speciale aandacht en ondersteuning voor de kinderen van psychisch ontregelde of kwetsbare ouders. Aan het creëren van een gelijkwaardige, domein overstijgende samenwerking tussen betrokken professionals. Aan passende financiering en inrichting die deze beweging ondersteunt. Een vasthoudende bijdrage leveren hieraan, vanuit ieders cirkel van invloed, is de gezamenlijke ambitie van de auteurs van deze oproep.

HOUD KOERS OP DE TRANSFORMATIE IN HET SOCIALE DOMEIN

De transformatie binnen het sociaal domein is in volle gang. De toeslagen affaire en de sociale gevolgen van de coronapandemie onderstrepen nog eens het belang daarvan: de samenleving snakt naar de menselijke maat in wet en regelgeving, en naar hulp en ondersteuning in de leefwereld, nabij en op maat. De decentralisaties in het sociaal domein vormen de grootste bestuurlijke operatie van de afgelopen honderd jaar. Met deze brief roepen we het nieuwe kabinet op het leiderschap te tonen dat noodzakelijk is bij een dergelijke majeure verandering: een transformatie die minstens tien tot twintig jaar tijd nodig heeft. Dat vraagt om koershouden en maatregelen treffen die de in gang gezette beweging versterken.